Stypendystka Fundacji 2020–2021
4 października 2023 r. w Instytucie Historii Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie Anna Jakimowicz, laureatka konkursu stypendialnego im. Adama Kerstena, obroniła pracę doktorską pt. „Wojenna rzeczywistość. Lublin w czasie I wojny światowej”, którą przygotowała pod kierunkiem dr hab. Małgorzaty Nossowskiej, prof. UMCS, w Katedrze Historii XVI–XIX w. i Europy Wschodniej na UMCS. Recenzentami rozprawy byli prof. dr hab. Jarosław Kita z Uniwersytetu Łódzkiego, dr hab. Damian Szymczak, prof. Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu, oraz dr hab. Jacek Legieć, prof. Uniwersytetu Jana Kazimierza w Kielcach.
Pani Doktor serdecznie gratulujemy!
Rozprawa doktorska: Wojenna rzeczywistość. Lublin w czasie I wojny światowej)
Streszczenie
Lata I wojny światowej dla wszystkich Europejczyków, w tym mieszkańców Lublina, były czasem znaczących przeobrażeń w niemalże każdej sferze życia. Ewakuacja Rosjan latem 1915 r., a następnie przejęcie władzy przez armie państw centralnych spowodowały istotne zmiany w funkcjonowaniu miasta i jego mieszkańców. Okupanci dążąc do szybkiego i sprawnego podporządkowania ludności na terenie nowo utworzonego Generalnego Gubernatorstwa Wojskowego, wprowadzili odpowiednie rozporządzenia. Prowadzone jednocześnie działania grabieżcze wojsk niemieckich i austriackich były jednak przyczyną pogarszających się warunków bytowych mieszkańców, problemów aprowizacyjnych, ograniczenia działalności produkcyjnej i rzemieślniczej, co doprowadziło do wzrostu niezadowolenia ludności oraz negatywnych zjawisk społecznych.
Głównym celem rozprawy doktorskiej była próba zrekonstruowania obrazu życia codziennego w Lublinie w czasie I wojny światowej oraz ukazania miasta w okresie wielkiej zmiany, jaką była wojna, a także jej charakteru i dynamiki. Aby to osiągnąć, konieczne było przyjrzenie się różnorodnym obszarom funkcjonowania miasta w czasie wojny, m.in. władzy, ludziom (mieszkańcom oraz osobom przyjezdnym), przestrzeni miejskiej, jak również kwestiom społeczno-ekonomicznym, sferze oświatowej oraz kulturalnej.
Praca składa się z prologu, ośmiu rozdziałów w układzie problemowo-chronologicznym oraz zakończenia. Prolog ma charakter wprowadzający i ukazuje życie lublinian pod panowaniem władzy rosyjskiej w pierwszym roku wojny. Natomiast rozdziały dotyczą konkretnych zagadnień z okresu okupacji austro-węgierskiej w sferach władzy, przestrzeni, warunków ekonomicznych i mieszkaniowych, opieki medycznej, społecznej i duchowej, gospodarki i ekonomii miasta, oświaty, kultury. Ostatni rozdział ukazuje życie żołnierzy wojsk okupacyjnych i Legionów Polskich w Lublinie. Ponadto w rozdziale tym została omówiona działalność organizacji społecznych i paramilitarnych niosących pomoc rannym wojskowym, żołnierzom inwalidom oraz jeńcom wojennym.
Praca ma charakter źródłowy, została oparta na materiałach archiwalnych, prasowych i pamiętnikarskich.