2017 Konkurs o stypendium doktoranckie im. Adama Kerstena

Laureat: Bartosz Staręgowski

Bartosz Staręgowski — — magister historii UMCS, absolwent studiów podyplomowych z zakresu grafiki komputerowej i DTP w Instytucie Sztuk Pięknych UMCS. Doktorant w Instytucie Historii UMCS od 2014 r. Zainteresowania badawcze: bronioznawstwo, historia formacji wojskowych oraz systemów obronnych w XVI—XVIII w. Od 2016 r. współpracownik czasopisma „wSieci Historii”. Autor publikacji naukowych m.in. w „Przeglądzie Historyczno-Wojskowym”, „Roczniku Chełmskim”, „Średzkim Kwartalniku Kulturalnym”, „Koło Historii” UMCS i almanachu historyczno-kulturalnym „Фронтири міста”. Autor wielu publikacji popularnonaukowych i internetowych m.in. w takich portalach i na stronach, jak Portal Historyczno-Wojskowy, Historia.org.pl, Nowa Strategia, Nasza Historia. Kurier Lubelski, Polska Zbrojna, Rycerstwo. Wieloletni członek i sekretarz Studenckiego Koła Historyków Satyryków UMCS/Kabaretu Sarmaci. Stypendysta rektora UMCS (2011—2012). Pracę doktorską przygotowuje pod kierunkiem dr. hab. Dariusza Kupisza, prof. UMCS.
Otrzymał stypendium doktorskie im. Adama Kerstena w roku akademickim 2017/2018.

Rozprawa doktorska przygotowywana przez Bartosza Staręgowski

Formacje zbrojne samorządu szlacheckiego województw poznańskiego i kaliskiego w okresie panowania Jana Kazimierza (1648-1668).

Moje zainteresowania badawcze, wokół których ogniskuje się rozprawa doktorska, obejmują tematykę z obszaru historii wojskowości, a ściślej rzecz ujmując — wojskowości samorządowej, nadal dość słabo opracowanej. Praca ma na celu ukazanie, jak przebiegał proces organizowania, formowania, finansowania formacji zbrojnych, na które wpływ miał samorząd szlachecki, a także jak przedstawiał się ich udział w konfliktach wojennych i jak wyglądały relacje między nimi.

Zakres terytorialny dotyczy dwóch województw wielkopolskich — poznańskiego i kaliskiego, zwanych również Wielkopolską zachodnią lub centralną, mających wspólny sejmik w Środzie. Cezury czasowe również zostały wybrane nieprzypadkowo. Okres panowania Jana Kazimierza Wazy to czas następujących po sobie konfliktów zbrojnych oraz podejmowania licznych prób zreformowania wojska, zarówno tego na szczeblu centralnym, jak i samorządowym. Zorganizowano wówczas kilka wypraw pospolitego ruszenia, wypraw łanowych, a także wystawiono bardzo liczne wojska powiatowe, które najczęściej służyły jako wsparcie armii państwowej. Istotą moich badań jest przeanalizowanie wszystkich sytuacji, gdy sejmik średzki partycypował w tworzeniu wojsk, a następnie ukazanie, jak wyglądały ich organizacja, finansowanie oraz udział w konfliktach zbrojnych, szczególnie skuteczność w podejmowanej walce ze względu na cele województwa poznańskiego i kaliskiego.

Stosowną uwagę poświęcę również kadrze oficerskiej, w tym podejmę próbę odpowiedzi na ważne pytanie, czy oficerowie służący w tych formacjach byli tylko nominatami i — jak twierdził Stanisław Oświęcim — jedynie urzędnikami, którym sejmik powierzył dowództwo nad oddziałami wojskowymi, czy też odznaczali się pewną wiedzą wojskową i doświadczeniem. Istotnym zadaniem będzie także uchwycenie procesu przechodzenia oficerów pomiędzy poszczególnymi formacjami zbrojnymi samorządu i próba scharakteryzowania sylwetki tzw. oficera samorządowego.