Laureatka: Małgorzata Surmacz
Małgorzata Surmacz – doktorantka w Katedrze Historii XVI–XIX w. i Europy Wschodniej Instytutu Historii Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej; absolwentka studiów historycznych i filozoficznych na tejże uczelni oraz podyplomowych studiów muzealniczych na Uniwersytecie Jagiellońskim; kustosz w Muzeum Historii Miasta Lublina, oddziale Muzeum Narodowego w Lublinie; członkini redakcji rocznika „Studia i Materiały Lubelskie”; kuratorka wystaw; laureatka nagrody im. Marii i Pawła Jankowskich, lubelskich lekarzy i społeczników (2018); w obszarze jej zainteresowań badawczych znajduje się życie społeczno-kulturalne oraz rozwój oświaty Lublina w pierwszych dekadach XX wieku; pod kierunkiem dr. hab. Andrzeja Przegalińskiego przygotowuje rozprawę doktorską na temat portretu zbiorowego uczniów męskich szkół lubelskich biorących udział w walkach o niepodległość i granice państwa polskiego w latach 1914–1921.
Rozprawa doktorska przygotowywana przez Małgorzatę Surmacz
Uczniowie gimnazjów męskich w Lublinie w walkach o niepodległość Polski w latach 1914–1921. Portret zbiorowy
Zakres planowanej rozprawy doktorskiej dotyczy losów wychowanków czterech lubelskich gimnazjów męskich, biorących udział w dziele odzyskania niepodległości Polski: Szkoły Filologicznej Stanisława Śliwińskiego zwanej Szkołą Lubelską (późniejszego Gimnazjum im. Stefana Batorego), Szkoły im. Stanisława Staszica, Szkoły Handlowej Zgromadzenia Kupców miasta Lublina (która przyjęła patronat braci Augusta i Juliusza Vetterów) oraz Szkoły Realnej im. Hetmana Jana Zamoyskiego, a także Szkoły Rzemieślniczej im. Stanisława Syroczyńskiego (dzisiejszego Zespołu Szkół Samochodowych).
Prześledzenie jednostkowych biogramów pozwoliłoby zarysować obraz generacji wychowanej na gruncie niepodległościowych tradycji, a ukształtowanej bolesnym doświadczeniem wojen. Odwołanie do dostępnych źródeł historycznych, a przede wszystkim sięgnięcie do prywatnych archiwów rodzin bohaterów rozprawy, dawałoby szansę nakreślenia portretu zbiorowego pokolenia, które w nawiązaniu do funkcjonującego w kulturze polskiej określenia „kolumbowie rocznik 20”, można metaforycznie określić „pokoleniem prekolumbów”.
Równie istotnym problemem badawczym staje się recepcja pamięci o owej generacji, zarówno z perspektywy rodzin będących depozytariuszami wspomnień, jak i z punktu widzenia zmieniających się ram pamięci społecznej na tle burzliwych dziejów Polski i szerszej panoramy dziejowej.