Laureat: Łukasz Mieszkowski
Łukasz Mieszkowski studiował historię XX wieku w Instytucie Historycznym UW, jest uczniem profesorów Włodzimierza Borodzieja, Jerzego Kochanowskiego i Marcina Kuli. Jego dyplom „Tajemnicza rana. Mit czołgu-pułapki w powstaniu warszawskim” dostał nagrodę I stopnia w konkursie im. Jana Józefa Lipskiego na najlepszą pracę magisterską z humanistyki w 2013 r., a wydanie książkowe zostało w 2014 r. nominowane do Nagrody Historycznej tygodnika „Polityka”.
W Szkole Doktorskiej Anthropos IPAN pracuje nad doktoratem „Smoki i wszy. Polska w czasie zarazy 1918–1922”, poświęconemu kryzysowi epidemicznemu, sanitarnemu i cywilizacyjnemu na ziemiach polskich w pierwszych, wojennych latach niepodległości.
Był stypendystą Imre Kertész Kolleg w Jenie i Instytutu Historii Europejskiej Leibniza w Moguncji, w 2021 otrzymał stypendium Komisji Fulbrighta, które realizować będzie na wydziale historii Uniwersytetu Berkeley i w Hoover Institution Archives na Uniwersytecie Stanforda. W 2018 r. ukazała się popularnonaukowa książka jego autorstwa pt. Największa. Pandemia hiszpanki u progu niepodległej Polski.
Jest również aktywnym artystą plastykiem, autorem m.in. muzeum i upamiętnienia ofiar ośrodka zagłady w Sobiborze oraz warszawskiego pomnika Archiwum Ringelbluma.
Rozprawa doktorska przygotowywana przez Łukasza Mieszkowskiego
Smoki i wszy – Polska w czasie zarazy 1918–1922
Przedmiotem moich badań są dwie epidemie, w latach 1918–1922 pustoszące ziemie państwa polskiego – tyfusu i grypy hiszpanki, choć pochylam się także nad problemem chorób wenerycznych i społecznych. Próba nakreślenia ich monografii, opartych na materiale źródłowym i opisujących je w kategoriach jakościowych i ilościowych, stanowi punkt wyjścia do przedstawienia pierwszych lat II Rzeczypospolitej w kontekście głębokiej zapaści sanitarnej, humanitarnej i cywilizacyjnej, w którym to stanie bieda, głód, bakterie i roznoszące je pasożyty są przeciwnikami równie realnymi i niebezpiecznymi jak bolszewicy.
Staram się opisać realia kryzysu, a przede wszystkim sposoby walki z nim, zarówno odgórne, koordynowane i przeprowadzane z inicjatywy instytucji rządowych, wojskowych lub organizacji charytatywnych, jak i oddolne – społeczne czy ludowe. Czynniki, które miały na nie wpływ – jakość i narzędzia władzy, stan infrastruktury, możliwości logistyczne, poziom wiedzy medycznej i świadomości epidemicznej, wreszcie ludowe tradycje czy głębokie struktury kulturowe – mówią wiele o stanie ówczesnego społeczeństwa i stopniu zaawansowania polskiej nowoczesności.
Analizuję je za pomocą narzędzi historiograficznych, opierając się na korpusach źródeł rozproszonych od Wilna po San Francisco, inspirację czerpię z pism historiozoficznych – np. koncepcji biopolityki Michela Foucaulta i klasycznych antropologii zarazy.