Ur. 26 kwietnia 1930 w Kutnie, zm. 11 stycznia 1983 w Warszawie. Absolwent Instytutu Historycznego Uniwersytetu Warszawskiego (1951). W czasie studiów asystent w Centralnym Muzeum Historycznym w Warszawie i Szkole Dyplomatyczno-Konsularnej przy MSZ. 1945–1948 członek Związku Walki Młodych, 1948–1950 Związku Akademickiego Młodzieży Polskiej. 1948–1978 członek PZPR. 1951–1955 pracownik naukowy Instytutu Historycznego UW i Szkoły Głównej Planowania i Statystyki w Warszawie. W latach 1952–1955 aspirant w Instytucie Kształcenia Kadr Naukowych/Instytucie Nauk Społecznych przy KC PZPR, w Katedrze Historii Powszechnej. 1955 doktorat. 1955–1983 pracownik Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie. 1960 habilitacja, 1967 prof. nadzwyczajny, 1974 prof. zwyczajny. 1978–1981 członek i wykładowca TKN. Założyciel wydawnictwa NOW-a 2. Współpracownik struktur NSZZ „Solidarność” Regionu Środkowo-Wschodniego i NZS. Po 13 grudnia 1981 współpracownik „Tygodnika Wojennego”. Autor wielu prac naukowych z historii Polski i powszechnej XVII w. oraz metodologii.

Urodził się w rodzinie polskiej o korzeniach żydowskich. Po wojnie skończył szkołę średnią w Łodzi. Był mocno zaangażowany w tworzenie i umacnianie systemu komunistycznego w Polsce, działając w organizacjach młodzieżowych, a następnie w PZPR. Jednocześnie – jak pokazują zachowane dokumenty archiwalne instytucji, z którymi był wówczas związany – był oceniany jako osoba niepokorna i krytyczna. Poparcie dla powojennego porządku znalazło wyraz w jego pracach historycznych pisanych z pozycji zdeklarowanego marksisty przekonanego o misji oczyszczania historiografii z mitów narodowych. Na początku lat 60. podobnie jak żona Krystyna Kersten zaczął bardzo krytycznie oceniać sytuację polityczną i społeczną w Polsce. Zmieniło się też jego postrzeganie misji historyka. Uznał, że historiografia nie może być całkowicie oderwana od tradycji utrwalonej w danej społeczności.

W działania opozycyjne włączył się w drugiej połowie lat 70., gdy miał już ugruntowaną pozycję jednego z najwybitniejszych znawców dziejów Polski XVII w. W 1978 r. był jednym z sygnatariuszy ogłoszonej 12 lutego deklaracji założycielskiej Towarzystwa Kursów Naukowych. W ramach TKN prowadził kilka cykli wykładów z historii i historii literatury. Wraz z żoną Krystyną organizował kolokwia TKN. W swoim mieszkaniu przechowywał materiały towarzystwa oraz organizował spotkania jego członków. Pomimo zaangażowania opozycyjnego i krytycznej oceny polityki PZPR nie chciał sam odejść z partii, licząc na zmiany.

Był najsilniej zaangażowanym w działalność opozycyjną pracownikiem UMCS. Swoją postawą wzbudzał nieprzychylne reakcje władz uczelni i struktur partyjnych. Kierownictwo uniwersytetu oraz sekretarz ds. nauki KW PZPR prowadzili z Kerstenem rozmowy „dyscyplinujące”, które miały go skłonić do wycofania się z aktywności w TKN. Na mocy decyzji podjętej na zebraniu Podstawowej Organizacji Partyjnej PZPR Wydziału Humanistycznego UMCS w maju 1978 r. został usunięty z partii.

W czasie prowadzonego przezeń wykładu „Obraz historii w podręcznikach polskich” 21 maja 1979 r. do sali wtargnęła bojówka SZSP. Była to ostatnia próba zakłócenia w ten sposób porządku spotkań organizowanych przez TKN. Latem 1979 r. wraz m.in. z Jerzym Jedlickim sprzeciwiał się decyzji o zaprzestaniu prowadzenia wykładów otwartych w ramach TKN, postrzegał ją jako faktyczną likwidację towarzystwa.

W 1979 r. Komisja Programowa TKN zleciła mu nadzór nad publikacjami towarzystwa. Współpracował w tym zakresie z Grzegorzem Bogutą. Na prośbę Kerstena wydawaniem tych broszur zajęły się lubelskie wydawnictwo Spotkania oraz Niezależna Oficyna Wydawnicza (NOW-a). W tym samym roku odpowiadał za przygotowanie broszur z tekstami wykładów prezentowanych na spotkaniach TKN oraz ze stenogramami z dyskusji: Język propagandy Michała Głowińskiego i Jaka historia literatury jest nam dzisiaj potrzebna Tomasza Burka, a także wyboru pism Tomasa Masaryka. Przygotował też zbiór artykułów z prasy sowieckiej z września 1939 r., wydany przez NOW-ą pt. Prawda. (notka „Od wydawcy” napisana przez A. Kerstena (gek))

W 1979 r. założył wydawnictwo NOW-a 2. Zajmował się zdobywaniem materiałów drukarskich oraz organizowaniem transportów. Jako jeden z pierwszych uczestników niezależnego ruchu wydawniczego stosował popularną w późniejszym okresie metodę dodawania do farby drukarskiej pasty do prania „Komfort”, co ułatwiało druk. Pomysł ten okazał się jedną z najważniejszych innowacji w historii polskiego drugiego obiegu. W związku z jej spopularyzowaniem Adam Kersten miał żartobliwy pseudonim „Lord Komfort”.

Po sierpniu 1980 r. pełnił funkcję doradcy kilku komisji zakładowych NSZZ „Solidarność”. Był członkiem Rady Programowej Ośrodka Badań Społecznych Regionu Środkowo-Wschodniego NSZZ „Solidarność”. Włączył się w działalność samokształceniową. Uczestniczył w tworzeniu Komisji Porozumiewawczej Nauczycieli i koła NSZZ „Solidarność” przy Wydziale Humanistycznym UMCS, zajmującej się organizacją konwersatoriów poświęconych problemom zawodu nauczycielskiego. W ramach Wszechnicy Robotniczej NSZZ „Solidarność” poprowadził kilkanaście wykładów z historii Polski.

Jednocześnie aktywnie wspierał tworzenie się niezależnego ruchu studenckiego w Lublinie. We wrześniu 1980 r. był współwydawcą (wraz m.in. z Jerzym Jedlickim) oświadczenia w sprawie powoływania samorządnych organizacji studenckich, które było szeroko kolportowane we wszystkich ośrodkach akademickich. Jako pracownik UMCS znany z aktywności opozycyjnej kilkakrotnie przemawiał na spotkaniach organizowanych przez Tymczasowy Komitet Założycielski NZS na tej uczelni. Był wśród wykładowców przewidzianych do prowadzenia wykładów w ramach utworzonego w listopadzie 1981 r. Małego Uniwersytetu NZS (MUN). Jesienią 1981 r. wspierał
strajk studencki w Lublinie w sprawie ustawy o szkolnictwie wyższym. 10 grudnia na jego wniosek przegłosowano uchwałę kończącą protest.

Po wprowadzeniu stanu wojennego udało mu się przechować papier kupiony nielegalnie dla wydawnictwa NOW-a 2, ukrywał go w piwnicach swoich znajomych na warszawskim Ursynowie. NOW-a 2 kontynuowała działalność również w stanie wojennym. Z przechowanych przez niego materiałów korzystała redakcja „Tygodnika Wojennego”, z którą współpracował do śmierci w styczniu 1983 r.

Jan Olaszek

Biogram napisany na potrzeby IV tomu publikacji Opozycja w PRL. Słownik biograficzny 1956–89 (red. Jan Skórzyński, Paweł Sowiński, Małgorzata Strasz) wydawanej przez Ośrodek Karta.

Teksty zamieszczone w Prawdzie we wrześniu 1939 r.

Notka „Od wydawcy” napisana przez A. Kerstena